Het is vandaag 70 jaar geleden dat Tilburg bevrijd werd door de 15th Scottish Division. Het is mede door deze bevrijding dat ik altijd ‘iets’ met Schotland heb gehad. Ik kan mij de verhalen over de bevrijding die ik hoorde op de basisschool nog goed herinneren. Over de relatief makkelijke inname van Tilburg, de gigantische feesten, de doedelzakken en kilts. Mede daardoor kreeg ik al vroeg een band met Schotland. Sinds 1989 staat er ook een standbeeld van en Schotse soldaat in Tilburg ter ere van de bevrijders. Tijdens de verplaatsing van het standbeeld in 2008 is ervoor gekozen om de achtergrond nóg Oostblokachtiger te maken door het voor de Katterug neer te zetten. Jammer, maar ook weer typisch Tilburgs.

In het boek “From Normandy To The Baltic”, over de 44th Lowland Infantry Brigade (onderdeel van de 15th Scottish Division die Tilburg heeft bevrijd) staat er een hoofdstuk in over Tilburg. Qua strijd viel het mee, want de Schotten namen Tilburg vrij makkelijk in dankzij een verrassingsaanval. Wat de bevrijders altijd is bijgebleven is de vreugde van de Tilburgers. Het was het grootste feest dat de Schotten meemaakte tijdens hun campagne.

“The scenes in Tilburg during the next 36 hours baffle description. It was ‘the Father and Mother’ of all liberation parties. The people really broke out. They kissed and hugged every British soldier, they showered gifts on them, they cheered, they cried, the children by magic appeared with orange ribbons in their hair; thousands of Dutch tricolours were everywhere; all houses were open to the “Red Lions” (as the men of the Division came to be called), and all the drinks were free. On the Saturday night, October 28th, the frenzy of the crowd rose to a new pitch. The pipe and of 6 RSF marched into the main square and played selections. They were mobbed; the national anthems were sung over and over again and all the old songs like “Tipperary”; the people danced and sang for hours. It was “mafficking” on a grand scale – and brought tears to the eyes of many a hardened soldier. The Lowland Brigade will never forget Tilburg.”

Ondanks dat de inname van Tilburg relatief makkelijk ging, zijn er tijdens de strijd om Tilburg wel soldaten gestorven. Naast het Vredehof aan de Gilzerbaan ligt een klein kerkhof waar gesneuvelde soldaten, voornamelijk Schotten, liggen. In totaal zijn er 76 graven te vinden met van die typische witte grafstenen die je op iedere Commonwealth begraafplaats ziet. Er is er eentje die mij altijd opviel: het graf van Jason Feist / J. Fisher. Niet alleen omdat de man twee namen heeft, maar ook omdat er een Duitse tekst op staat: “Wir fragen immer warum? Dich wiedersehen war unsere ganze sehnsucht und hoffnung.” Jason Feist was namelijk een Duitse Jood. Hij sloot zich aan bij het Britse leger. Omdat de naam Jason Feist bij eventuele gevangenneming enkele concentratiekamp zou opleveren, werd besloten om zijn naam te veranderen in John Fisher. Op 3 maart 1945 overleed Feist in Tilburg. Vijf maanden eerder had hij nog meegeholpen met de bevrijding van onze stad. Feist werd slechts 18 jaar, maar Tilburg is hem voor eeuwig dankbaar. Lest we forget.